Asgari ücret, vatandaşların devlete olan birçok ödeme ve yükümlülükleri ile devletten vatandaşa yapılan bazı ödemeleri de etkileyecek. Askerlik, doğum borçlanmaları, işsizlik maaşı, kısa çalışma ödeneği, isteğe bağlı sigorta, genel sağlık sigortası primi gibi birçok kalem asgari ücretten etkilenecek. Askerlik ve doğum borçlanmasında yıl bitmeden başvuru yapanlar maliyet artışından etkilenmeyecek.
2024 yılında uygulanacak asgari ücret temmuz ayına göre yüzde 49, ocak ayına göre de yüzde 100 oranında artırıldı. Brüt asgari ücret 20.002.50 TL, net asgari ücret de 17.002.13 TL oldu. Asgari ücretin işverene maliyeti ise 23.502.94 TL’ye yükseldi.
Yeni asgari ücret 1 Ocak’tan geçerli olmak üzere uygulanacak. Asgari ücretle çalışan işçiler yeni tutar üzerinden ilk ücretlerini 31 Ocak’ta alacaklar.
Asgari ücret, bu ücretle çalışanların yanı sıra milyonlarca kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiriyor. Bunların başında ise devlete olan bazı ödemeler ve yükümlülükler ile vatandaşın devletten aldığı haklar geliyor.
KİMLERİN İŞSİZLİK MAAŞI ARTACAK?
İşsizlik ödeneği son 4 aylık ortalama ücretin yüzde 40’ı oranında ödeniyor ve brüt asgari ücretin yüzde 80’ini aşamıyor. En düşük işsizlik ödeneği net 5.325 TL’den 7.940 TL’ye, en yüksek işsizlik ödeneği ise 10.650 TL’den 15.881 TL’ye çıkacak.
İşsizlik ödeneği almaya devam edenlerden, işsiz kaldığı tarih itibarıyla son 4 aylık ortalama brüt ücreti 26.825 liranın altında olanların işsizlik ödeneği değişmeyecek. Önceki işsizlik ödeneği tutarını almaya devam edecekler.
İşsiz kaldığı tarih itibarıyla son 4 aylık ortalama ücreti 26.825 lira ve üzerinde olanların işsizlik ödenekleri ise artacak. Örneğin, son 4 aylık ortalama brüt ücreti 40 bin lira olan işçinin işsizlik ödeneği hakkı 16.000 liradır. Ancak, tavan asgari ücretin yüzde 80’ini aşamadığı için bu kişiye brüt 10.732 TL işsizlik ödeneği verilmektedir. İşsizlik ödeneği tavanı 1 Ocak’tan itibaren 16.002 TL’ye çıkacağından bu işçi ocak ayında 16.000 TL işsizlik maaşı alacak.
Kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) de 12 aylık ortalama ücretin yüzde 60’ı oranında ödeniyor. Ödenek tutarı asgari ücretin yüzde 150’sini aşamıyor. Buna göre, KÇÖ tavanı 19.968 TL’den 30.003 TL’ye yükselecek.
Halen KÇÖ almakta olan kişilerden, 12 aylık ortalama brüt ücreti 44.700 liranın altında olanların ödenekleri değişmeyecek, 44.700 liranın üzerindekilerin ödenekleri ise ocak ayından sonra yeni tavana göre ödenecek. Yeni tavanı aşmamak şartıyla 12 aylık brüt ücretlerinin yüzde 60’ını almaya başlayacaklar.
ASKERLİK VE DOĞUM BORÇLANMASINDA 3 GÜNLÜK FIRSAT
Askerlik ve doğum borçlanma primleri, vatandaşın kendi belirlediği prime esas kazanç üzerinden ödeniyor. En düşük kazanç tutarı asgari ücretten az olamıyor. Bu nedenle, asgari ücretteki artışa paralel olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan hizmet borçlanmalarında prim maliyetleri yüzde 49 oranında artacak.
Mevcut asgari ücret üzerinden 1 günlük borçlanma için en düşük prim tutarı 143.09 TL iken yeni asgari ücret üzerinden 213.36 TL olacak. Böylece 18 aylık askerlik borçlanması için ödenecek prim tutarı 77.263 TL’den 115.214 TL’ye yükselecek.
Kadınlar sigortalı çalışmaya başladıkları tarihten sonra doğan çocukları için 2 yıla kadar olan dönemde boşta geçen sürelerini borçlanabiliyorlar. Bir kadın üç çocuk için toplam 6 yıla kadar borçlanma yapabiliyor.
Bir çocuk için 720 günlük borçlanmanın maliyeti 103.025 TL’den 153.619 TL’ye çıkacak. Borçlanma maliyeti 50.594 TL artacak.
Yeni yılda askerlik veya doğum borçlanması yapmayı planlayanlar, 31 Aralık 2023 tarihine kadar e-Devlet üzerinden veya sosyal güvenlik müdürlüklerinden borçlanma başvurusu yaptıkları takdirde maliyet artışından etkilenmeyecekler. Primi yeni asgari ücret üzerinden değil, şu anki asgari ücret üzerinden ödeyecekler.
65 YAŞ AYLIĞI VE ENGELLİ AYLIĞINDA MUHTAÇLIK KRİTERİ
65 yaş aylığı ve engelli aylığı memur maaş katsayısı ile belirleniyor. Ancak, 65 yaş aylığı ve engelli aylığı bağlatmak için başvuru yapanların muhtaç olup olmadığını tespit etmek için muhtaçlık kriterine bakılıyor. Hane içinde kişi başına düşen geliri net asgari ücretin 3’te 1’inden az olanlar muhtaç kabul ediliyor. Mevcut asgari ücrete göre 4.471 TL olan muhtaçlık kriteri yeni asgari ücretle 6.667 TL’ye çıkacak. Muhtaçlık kriterini şu an tutturamamış olanlar, yeni asgari ücretle tutturabilirler.
KİMLERİN KIDEM TAZMİNATI ARTACAK?
Kıdem tazminatı işçiye ödenen son ücret üzerinden ödeniyor. Asgari ücretle çalışanların bir yıllık hizmet karşılığı halen 13.414.50 TL olan kıdem tazminatları, yeni asgari ücretle 20.002.50 TL’ye çıkacak. Asgari ücretle çalışanların yeni kıdem tazminatından yararlanabilmesi için ocak ayında çalışıp ücretlerini 31 Ocak’ta yeni asgari ücret üzerinden almaları gerekiyor.
Yazının orijinalini görmek için lütfen tıklayınız