Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) geçen yıla göre yavaşlamakla birlikte emekli olmaya devam ediyor. 2023 yılında 2,2 milyon olan yaşlılık aylığı bağlananların sayısı bu yılın ilk üç aylık döneminde 162 bin kişi olarak gerçekleşti. Sigortalı çalışan sayısındaki azalma yavaşlamakla birlikte ilk çeyrekte de devam etti.
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi geçen yılın mart ayında yürürlüğe girdi. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) verilerine göre 2023’te 4/a (SSK) kapsamında 1 milyon 925 bin, 4/b (BAĞ-KUR) kapsamında 183 bin, 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında da 86 bin kişiye yaşlılık aylığı bağlandı. Yaşlılık aylığı bağlanan toplam kişi sayısı 2 milyon 193 bin 791 oldu.
Bu yılın ocak – mart döneminde yaşlılık aylığı bağlananların sayısı ise 162 bin 79 kişi olarak gerçekleşti. İlk üç aylık dönemde 141 bin 211 SSK’lı (4/a), 13 bin 773 BAĞ-KUR’lu (4/b) ve 7.095 memur (4/c) yaşlılık aylığı bağlattı.
Yeni yaşlılık aylığı bağlatanların sayısındaki artış geçen yıla göre hız kesti. Memurların hem geçen yıl hem de bu yıl emekli olmak konusunda çok istekli olmadıkları gözleniyor.
SGK verilerine göre, 2022 yılında 9,5 milyon olan yaşlılık aylığı alanların sayısı 2023 sonunda 11,5 milyona, 2024’ün ilk çeyreğinde ise 11,67 milyona çıktı. Mart sonu itibarıyla dul ve yetim aylığı alanların sayısı (kişi bazında) 4,2 milyona ulaştı. Malullük, vazife malullüğü aylığı, sürekli iş göremezlik geliri alanlar ile birlikte toplam emekli sayısı kişi bazında 16,2 milyona, dosya bazında ise 15,4 milyona yükseldi.
AKTİF SİGORTALI SAYISINDAKİ AZALMA YAVAŞLADI
2023 yılında aktif sigortalı çalışan kişi sayısı 986.212 kişi azalarak 26,3 milyondan 25.3 milyona gerilemişti. İlk üç aylık dönemde ise aktif sigortalı sayısı 164.942 kişi daha azalarak 25,2 milyona geriledi. Çalışmasından dolayı zorunlu sigortalı olan kişi sayısındaki azalma ise üç aylık dönemde 111.248 kişi oldu.
4/a statüsündeki aktif sigortalı sayısı 2022 yılında 19,8 milyon kişi iken 1,2 milyon kişi azalarak 2023’te 18,6 milyon kişiye, mart ayında ise 18,5 milyona geriledi. Üç aylık dönemde 131.305 kişi azaldı. Azalmanın 78.311’i 4/a statüsündeki zorunlu sigortalılardan, geri kalanı da çırak ve müteahhitlerce yurt dışına götürülen işçilerden kaynaklandı.
4/b statüsündeki aktif sigortalı sayısı ise 41.503 kişi azalarak 3 milyon 59 bin kişiye geriledi.
Kamu görevlilerini ifade eden 4/c statüsündeki aktif sigortalı sayısı geçen yıl 366 bin kişi artmıştı. Bu yılın ilk çeyreğinde ise 7.866 kişi artarak 3,7 milyona ulaştı.
AKTİF / PASİF ORANI SON İKİ AYDA AYNI KALDI
Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından dikkatle izlenen aktif / pasif dengesi 2023 yılında bozuldu. 2022 yılında 1 emekliye 2,01 çalışan düşerken, 2023 yılında 1 emekliye karşılık 1,67 çalışan düştü. Bu yılın şubat ve mart aylarında ise bu oran 1,63 oldu.
Ancak, aktif sigortalı görünen kişilerin yaklaşık 2,7 milyonu çırak ve stajyerler ile primini düzenli ödeyemeyen zorunlu tarım BAĞ-KUR’lular ve diğer sigortalılardan oluşuyor. Bu kişiler aktif sigortalı sayısından düşüldüğünde işçi, memur ve esnaf statüsünde çalışanların sayısı 22,5 milyona geriliyor. Bu durumda ise gerçek aktif / pasif oranı 1,46’ya düşüyor.
ÇALIŞAN EMEKLİ SAYISI ARTIYOR
Emekli olduktan sonra sigortalı çalışmaya devam edenler için sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödeniyor. SGDP’ne tabi emekli çalışan sayısı 2022 yılında 945 bin iken 2023 yılında 919 bin kişi artarak 1 milyon 865 bin kişiye yükselmişti. Bu yılın ilk üç aylık döneminde ise 78.591 kişi daha artarak 1 milyon 944 bine ulaştı. Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da emekli olan EYT’lilerin yaklaşık yarısının sigortalı çalışmaya devam ettiği görülüyor.
Yazının orijinalini görmek için lütfen tıklayınız