Emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesi 28 Şubat tarihinde görüşüldü. EYT’nin Meclis’ten geçmesiyle milyonları ilgilendiren konu hakkında ayrıntılar yeniden gündeme geldi. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı çalışmaya başlayanlar, yaşa bakılmaksızın prim günü ve sigortalılık süresi koşulunu yerine getirerek emekli olabilecekler. EYT kıdem tazminatı hakkında araştırmalar yapıyor.
EYT gündemdeki yerini aldı. Kahramanmaraş’ta 6 Şubat’ta yaşanan deprem felaketi sebebiyle deprem Türkiye Büyük Millet Meclisi çalışmalarına üç hafta ara vermişti. Aranın ardından ilk çalışma gününde emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili yasa teklifini görüştü. Teklifin emeklilik ile ilgili hükümleri, TBMM’ye sunulan haliyle aynen kabul edildi. Teklifin kabul edilmesiyle EYT’de kıdem tazminatı gündeme geldi.
KIDEM TAZMİNATI TAVANINA DİKKAT!
Özelgede, işçinin çalıştığı süre ve kıdem tazminatına esas ücreti dikkate alınarak hesaplanan ve ödenen kıdem tazminatlarının istisna kapsamına girdiği, hesaplanan bu tutarları aşan ilave ödemelerin ise gelir vergisine tabi olduğu kaydedildi.
Kıdem tazminatı tavanı, en yüksek devlet memuruna bir yıl için ödenen emekli ikramiyesine göre belirleniyor. Örneğin, 2023 yılının ilk yarısı için kıdem tazminatı tavanı 19 bin 982.83 TL olarak uygulanıyor. Kıdem tazminatı, işçinin son brüt ücreti üzerinden belirleniyor ancak bir yıl için ödenecek kıdem tazminatı tutarı, söz konusu tavanı aşamıyor. Buna göre, 10 yıllık çalışması bulunan bir işçinin kıdem tazminatı 199 bin 828.30 TL ve altında ise gelir vergisi kesilmiyor. Bu tutarı aşan kıdem tazminatı ve çeşitli adlar altındaki tazminatlar ise ücret olarak değerlendirilip, işçinin o ay tabi olduğu gelir vergisi dilimi üzerinden vergilendiriliyor.
İŞTEN ÇIKIŞ GİRİŞ YAPARAK TAZMİNAT ÖDENEBİLİR
İşverenlerin, depremden etkilenen işçileri için yapacakları 50 bin liraya kadar yardımdan vergi ve prim kesintisi yapılmamasına ilişkin önümüzdeki günlerde bir yasal düzenleme yapılacak. Bu, işverenlerin karşılıksız yapacakları yardımla ilgili bir düzenleme olacak. Ancak, depremzede işçilerin daha fazla paraya ihtiyacı olacağı için, birikmiş kıdem tazminatını işçisini kaybetmeden ödemek isteyen işverenler farklı bir yol deneyebilir. İşverenin, kıdem tazminatı karşılığını avans olarak ödemek yerine işçisini işten çıkartıp tazminatını ödedikten sonra tekrar işe alması halinde vergi ödeme yükümlülüğü doğmaz.
EMEKLİ OLUP ÇALIŞMAYI BIRAKAN EYT’LİNİN TAZMİNATI PEŞİN ÖDENİR
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın önceki yazılarından satır başları;
Öncelikle, emekli olup işyerinden ayrılan işçilerin haklarından başlayalım. 1475 Sayılı eski İş Kanunu’nun yürürlükteki hükümlerine göre, emeklilik dilekçesi vererek işyerinden ayrılan işçilerin kıdem tazminatının peşin ödenmesi gerekir. Ancak, işçi kabul ederse taksitle ödeme yapılabilir. Kıdem tazminatının taksite bağlanması halinde taksitin süresinde ödenmemesi durumunda en yüksek mevduat faizi uygulanır. Faiz işletilebilmesi için işçinin ihtarda bulunması veya icra takibi başlatması gerekir.
Çalışırken kullanılmayan yıllık izin ücretlerinin de emeklilik tarihindeki son ücret üzerinden peşin olarak ödenmesi gerekir. İzin ücretinden gelir vergisi ve prim kesilir.
İHBAR TAZMİNATI YÜKÜMLÜLÜĞÜ YOK
Normalde iş akdini fesheden tarafın karşı tarafa, işyerindeki çalışma süresine bağlı olarak 2 hafta ile 2 aylık ücret tutarı arasında değişen ihbar tazminatı ödemesi gerekir. Ancak, emeklilik gerekçesi ile iş akdini fesheden işçi ihbar tazminatı ödemez. İşverenden de ihbar tazminatı talep edemez.
EMEKLİ OLUP AYNI İŞYERİNDE ÇALIŞMAYA DEVAM EDENLERİN KIDEM TAZMİNATI
Kıdem tazminatının ödenebilmesi için işçinin emeklilik, yaş dışındaki emeklilik koşullarının sağlanması (15 yıl / 3600 gün gibi), haklı nedenle iş akdini feshetmesi veya işverenin haklı fesih dışında bir sebeple iş akdini sona erdirmesi gerekiyor.
Geçmişteki uygulamalarda, emekli aylığı bağlatan işçinin aynı işyerinde çalışmaya devam etmesi halinde işveren iki yoldan birini seçiyordu. İşçinin emeklilik tarihine kadar olan kıdem tazminatını ödeyebildiği gibi kıdem tazminatını ödemeden aynı koşullarda çalışmaya devam edebiliyordu. İşçi emeklilikten sonra ne kadar çalışırsa çalışsın, kendi isteği ile ayrıldığında dahi emeklilik öncesi ve sonrası döneme ait kıdem tazminatını son ücreti üzerinden alabiliyordu. Çalışma hayatında yaygın uygulama bu şekilde idi.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANACAK?
Emekli olan işçiye, işyerinde çalıştığı her yıl için 30 günlük giydirilmiş brüt ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Kıdem tazminatı tavanı şu an 15.371 TL olmakla birlikte, ocak ayından itibaren artacak. Brüt ücreti kıdem tazminatı tavanının altında kalanlar, son brüt ücretleri üzerinden tazminat alacaklar. Brüt ücreti kıdem tazminatı tavanını aşanlar ise ocak ayında belirlenecek yeni tavan üzerinden tazminat alabilecekler.
Yazının orijinalini görmek için lütfen tıklayınız