Döviz kuru ve enflasyonda yaşanan hızlı artış İşsizlik Sigortası Fonu’nu olumsuz etkiledi. Portföydeki tahvillerin değer kaybetmesinin de etkisiyle fonun bu yıl ocak-eylül dönemindeki getirisi yüzde 7.35 oldu. Aynı dönemde Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ ÜFE) yüzde 38.96 oranında arttı. Fonun dokuz aylık dönemdeki getirisi, enflasyonun beşte biri oranında kaldı.
Türkiye İş Kurumu’nun ( İŞKUR) yönettiği İşsizlik Sigortası Fonu’nda bu yılın 9 aylık döneminde 8.1 milyar lira artış oldu. Fon bu dönemde 24 milyar lira gelir elde ederken, giderleri 15.9 milyar lira oldu. Böylece, geçen yılın sonunda 116.7 milyar lira olan fonda biriken toplam para tutarı eylül sonunda 124.8 milyar liraya ulaştı.
| İşsizlik Fonu’nda 124.8 milyar TL birikti | ||
| (Milyon TL) | 2017 | 2018 9 ay |
| Toplam Gelir | 26.862 | 24.010 |
| İşçi ve işveren primi | 11.666 | 10.184 |
| Devlet katkısı | 3.895 | 3.395 |
| Faiz gelirleri | 10.046 | 9.653 |
| Diğer gelirler | 1.255 | 779 |
| Toplam Gider | 13.344 | 15.906 |
| İşsizlik ödeneği | 4.895 | 4.104 |
| Aktif işgücü programları | 3.771 | 3.101 |
| İşbaşı eğitim programları | 1.900 | 1.352 |
| Teşvik ve destek ödemeleri | 2.504 | 7.103 |
| Diğer giderler | 224 | 245 |
| TOPLAM FON VARLIĞI | 116.721 | 124.825 |
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre İşsizlik Fonu, ekonomideki son gelişmelerden iki yönlü etkilendi. Faizlerdeki artış, daha önce ihraç edilmiş tahvillerin değerini düşürüyor. Bu nedenle, fonun portföyünün yaklaşık yüzde 90’ını oluşturan tahvillerin değeri düştü. Örneğin, 15 Ocak 2020 vadeli 100 lira nominal değerli tahvilin piyasa fiyatı 31 Aralık 2017 tarihinde 100,490 iken, 10 Ekim’de 86,117 TL’ye geriledi.
MAKAS AÇILDI
Fon enflasyondaki hızlı artıştan da olumsuz etkilendi. İşsizlik Fonu’nun getirisi 2015 yılından beri Yİ ÜFE’nin altında seyrediyordu. Bu yıl piyasalardaki aşırı dalgalanma dolayısıyla fon getirisiyle enflasyon arasındaki makas daha fazla açıldı.
Eylül ayında Yİ ÜFE artışı yüzde 10.88 olurken, fon getirisi yüzde 0.85’te kaldı. Ocak-eylül arasındaki 9 aylık dönemde enflasyon yüzde 38.96 olurken, fon getirisi yüzde 7.35 olarak gerçekleşti. Yİ ÜFE son bir yıllık dönemde yüzde 46.15 artarken, fon getirisi yüzde 9.78 düzeyinde kaldı. Bu yılın 9 aylık döneminde fonun getirisi, aynı dönemdeki enflasyonun 5’te 1’i düzeyinde oldu.
| Fon getirisi enflasyonun 5’te 1 seviyesinde kaldı | ||
| Fon getirisi (Yüzde) | Yİ ÜFE (Yüzde) | |
| 2016 | 8,21 | 9,94 |
| 2017 | 8,78 | 15,47 |
| 2018 Eylül | 0,85 | 10,88 |
| 2018 Ocak-Eylül | 7,35 | 38,96 |
| Ekim 2017-Eylül 2018 | 9,78 | 46,15 |
PRİM GELİRİ ARTTI
İşsizlik Fonu’nun 9 aylık dönemdeki prim geliri, geçen yılın tamamındaki gelirlerin yüzde 87’sine ulaştı. 2017’de 11.7 milyar lira olan işçi ve işveren primi, bu yıl 9 aylık dönemde 10.2 milyar lira oldu.
Prim gelirlerindeki artışa karşılık, fondan yapılan teşvik ve destek ödemeleri yaklaşık üçe katlandı. Geçen yılın tamamında 2.5 milyar lira olan fondan yapılan teşvik ve destek ödemeleri 9 ayda 7.1 milyar liraya ulaştı. Aktif işgücü programlarına geçen yıl 3.8 milyar aktarılırken, bu yılın 9 aylık dönemindeki kaynak aktarımı 3.1 milyar lira oldu. Geçen yıl 1.9 milyar lira olan işbaşı eğitim programlarına aktarılan kaynak tutarı ise 1.4 milyar olarak gerçekleşti.
Geçen yıl 4.9 milyar lira olan işsizlik ödeneği tutarı ise bu yılın 9 aylık döneminde 4.1 milyar lira oldu.
İŞSİZLİK FONU’NDAN 6.2 MİLYAR LİRA VERGİ
İşsizlik Fonu’nca, 30 Eylül 2017 tarihi itibarıyla elde edilen faiz gelirleri için ödenen toplam vergiler 6 milyar 216 milyon liraya ulaştı.
EN YÜKSEK İŞSİZLİK MAAŞI BİN 611.30 TL
İşsizlik maaşı, çalışırken alınan son 4 aylık ortalama ücretin yüzde 40’ı üzerinden ödeniyor. Asgari ücretli işçiler 2018 yılında 805.6 lira işsizlik maaşı alabiliyor. En yüksek işsizlik maaşı ise bin 611.30 lirayı aşamıyor.
SON 120 GÜN SÜREKLİ ÇALIŞMA KOŞULU ESNETİLİYOR
İşsizlik maaşı almak için iş akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışma koşulu aranıyor. 120 gün sürekli çalışma koşulunun esnetilmesine ilişkin yasal düzenleme yapılacak.
Fondan maaş almak için aranan diğer koşullar şöyle:
– Son üç yıl içinde 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemek.
– İş akdinin feshedildiği tarihten itibaren 30 gün içinde başvurmak.
– Hizmet akdinin işveren tarafından sona erdirilmesi.
– Hizmet akdinin işçi tarafından “haklı” bir nedene dayalı olarak feshedilmesi.
– İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması, işin veya iş yerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkartılmış olmak.
İŞVERENLE ANLAŞARAK İŞTEN AYRILAN İŞSİZLİK MAAŞI ALAMIYOR
İşsizlik Fonu’ndan maaş alabilmek için önemli koşullardan biri, işçinin kendi istek ve kusuru dışında işini kaybetmiş olması. Patronuyla anlaşarak işten ayrılan işçi, işsizlik maaşı alamıyor.
Yazının orijinalini görmek için lütfen tıklayınız