İşsizlik Sigortası Fonu’nun (İSF) toplam varlıkları geçen yıl haziran ayından bu yana bir yıllık dönemde 118 milyar lira arttı. Fon varlıklarında bir yıllık dönemdeki artış yüzde 84 oldu. Fonun zenginleşmesinde asgari ücret zammının ve faizdeki artışın etkisi oldu.
Pandemide ve geçen yıl yaşanan depremde giderleri arttığı için varlıkları azalan İşsizlik Sigortası Fonu (İSF) yeniden güçlenme dönemine girdi. Fon varlıkları pandemi öncesi 2019 yılında 131,5 milyar liraya ulaştı. 2020 yılında 103,2 milyara, 2021 yılında da 90,8 milyar liraya kadar geriledi. 2022 yılında toparlanmaya başlayan fon varlıkları yılı 124.3 milyar lirada, 2023 yılını da 197 milyar lirada kapattı. Bu yıl haziran ayı sonunda ise 258 milyar liralık büyüklüğe ulaştı.
Fon varlıklarında özellikle haziran ayı itibarıyla son 12 aylık dönemde ciddi bir toparlanma oldu. Geçen yılın ilk yarısında 73,5 milyar lira olan toplam gelirler bu yılın aynı döneminde yüzde 103 oranında artarak 149 milyar liraya yükseldi.
Fona işçilerin brüt ücretleri üzerinden yüzde 2 işveren, yüzde 1 oranında da işçi primi kesiliyor. Asgari ücret artınca fonun prim gelirleri de artıyor. Asgari ücret geçen yıl temmuz ayında yüzde 34, bu yılın ocak ayında ise yüzde 49,11 olmak üzere son bir yıllık dönemde yüzde 100 oranında arttı. Aynı dönemde işçi ve işverenden toplanan prim gelirleri yüzde 119,4 oranında artarak 32,1 milyardan 70,5 milyar liraya çıktı.
Kanun uyarınca toplanan primlerin dörtte biri oranında da devlet katkısı sağlanıyor. Prim artışına paralel olarak devlet katkısı da aynı oranda artarak 10,7 milyardan 23,5 milyar liraya yükseldi.
FAİZDEKİ ARTIŞ FONA YARADI
Merkez Bankası’nın geçen yıldan itibaren faizi yükseltmesi dolayısıyla İşsizlik Sigortası Fonu’nun faiz gelirleri de olumlu etkilendi. 2023’ün ilk yarısında 16,2 milyar lira olan fonun faiz gelirleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 155 oranında artışla 41,3 milyar lira oldu. Fonun faiz geliri 2023 yılının tamamında 45 milyar lira olarak gerçekleşti.
İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMI GİDERLERİ AZALDI
İşsizlik Fonu’ndan aktif işgücü programlarına destek artarken, işbaşı eğitim programı giderleri azaldı. Geçen yılın ilk yarısında 20,3 milyar lira olan işbaşı eğitim programı harcamaları bu yılın aynı döneminde 12 milyar liraya düştü. Buna karşılık aktif işgücü programlarına sağlanan destek 5,5 milyardan 19,4 milyar liraya yükseldi.
Teşvik ve destek ödemelerindeki artış ise hız kesti. Geçen yılın ilk yarısında 19,8 milyar lira olan teşvik ve destek ödemeleri bu yıl 35,9 milyar lira oldu. Artış oranı yüzde 81,74 olarak gerçekleşti.
Fonun 6’şar aylık dönemlerdeki toplam giderlerindeki artış yüzde 52,07’de kaldı. Geçen yıl 57,9 milyar lira iken bu yıl 88 milyar lira oldu.
Bu gelişmeler sonucunda fonun geçen yıl haziran sonunda 139,9 milyar lira olan toplam varlıkları yüzde 84,35 artışla 258 milyar liraya ulaştı. Bir yıllık dönemde fon varlıklarındaki artış 118 milyar lirayı buldu.
ALTI AYDA 18,8 MİLYAR LİRALIK İŞSİZLİK ÖDENEĞİ
Bu yılın ilk altı aylık döneminde işsizlik ödeneği alanların sayısı geçen yılın altında kaldı. Geçen yılın ilk yarısında 9,6 milyar lira olan işsizlik ödeneği tutarı bu yıl 18,8 milyar lira olarak gerçekleşti.
Mart 2002 tarihinden 30 Haziran 2024 tarihine kadar işsizlik ödeneğine 19 milyon 860 bin kişi başvurdu. Bunlardan 10 milyon 792 bin kişi ödenek almaya hak kazandı. Hak kazanan kişilere toplam 84,7 milyar lira ödeme yapıldı.
İşsizlik Fonu’ndan, tüm dünyayı etkileyen koronavirüs salgını dolayısıyla 2020 yılı nisan ayından 2021 yılı haziran ayına kadar olan dönemde toplam 3.8 milyon işçiye kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izne çıkartılan 3.1 milyon işçiye de nakdi ücret desteği verildi.
Bu kapsamda fondan 2020’de 27,4 milyar, 2021’de ise 16 milyar lira olmak üzere toplam 43,4 milyarlık kısa çalışma ödeneği verildi. Ücretsiz izne çıkartılanlara ise nakdi ücret desteği olarak 2020’de 6,5 milyar lira, 2021 yılında da 7,3 milyar lira olmak üzere toplam 13,8 milyar lira aktarıldı. Ayrıca, pandemiden etkilenen işyerlerinin normalleşmesi için de 4,5 milyar lira destek sağlandı. Böylece, doğrudan pandemi için fondan yapılan harcama 61,7 milyar lira olarak gerçekleşti.
Yazının orijinalini görmek için lütfen tıklayınız