Kıdem tazminatı ödemesi son ücret üzerinden yapılır. Kıdem tazminatının işçiye ayni veya nakdi olarak ödenen ücret dışındaki para veya para ile ölçülebilen menfaatler de dikkate alınarak “giydirilmiş ücret” üzerinden ödenmesi gerekir. Peki hangi ödemeler giydirilmiş ücrete dahil edilir?
Aynı işverene ait bir veya değişik iş yerlerinde bir yıl çalışan işçiler, kıdem tazminatına hak kazanır. Kıdem tazminatı ödenebilmesi için işçinin emekli olması, askerlik nedeniyle işten ayrılması, kadın işçilerin evlendikten sonra bir yıl içinde işten çıkması, işverenin haklı neden olmadan işçiyi işten çıkartması, işçinin haklı nedenle iş akdini fesh etmesi gerekir. İşçinin yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getirmesi halinde de kıdem tazminatı alma hakkı doğar.
Kıdem ve ihbar tazminatı, işçinin son ücreti üzerinden ödenir. Kanuna göre, tazminatın hesaplanmasında ücret dışında işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatlerin de dikkate alınması gerekir.
Aylık ücretin sabit olmayıp, parça başı, götürü veya yüzde usulü ile çalışıldığı durumlarda işçinin hak kazandığı son bir yıllık ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunan ücret kıdem ve ihbar tazminatına esas ücret kabul edilir.
GİYDİRİLMİŞ ÜCRETE DİKKAT!
Yan ödemeler hariç olan ücret çıplak ücreti oluşturur. Örneğin asgari ücret çıplak ücrettir. İşçiye ücret dışı sağlanan menfaatler varsa, ihbar ve kıdem tazminatının hesabında bu ödemelerin de dahil edilmesi gerekir. Giydirilmiş ücret, normal ücrete ilaveten yol, yakacak, yemek, giyim yardımı, teşvik primi, kıdem ücreti, kira – barınma yardımı, bayram harçlığı gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemelerden oluşur. Yargıtay’a göre, bu şekilde yapılan ilave ödemelerin giydirilmiş ücret hesabına dahil edilebilmesi için ödemelerin devamlılık arz etmesi gerekir. İşverenin bir defaya mahsus yaptığı ödemeler giydirilmiş ücret hesabına dahil edilmez.
Giydirilmiş ücret hesabında işverenin iş yerinde verdiği yemek bedeli veya yemek karşılığı nakit para ya da yemek çeki dahil edilir. İşçinin işe geliş gidiş saatlerinde verilen servis hizmeti de dahil olmak üzere ulaşım parası şeklindeki ödemeler hesaba katılır.
Örneğin brüt ücreti 20.002,50 TL olan ve işverenin sağladığı araçla işe gelip giden, iş yerinde yemek yiyen işçi için yemek ve servis ücretinin hesaplanarak brüt ücrete eklenmesi gerekir. Toplam yemek ve ulaşım giderlerinden işçi başına düşen tutarın 5000 lira olması durumunda kıdem tazminatının 25.002,50 TL üzerinden ödenmesi gerekir.
İş yerinde kullanılmak üzere verilenler dışındaki giysi yardımları, işçiye sağlanan özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemeleri de tazminata esas ücrete eklenir.
SON ÖDEMELER DİKKATE ALINIR
Ücret dışındaki para veya para ile ölçülebilen menfaatler ihbar ve kıdem tazminatı hesabında dikkate alınırken, son bir yıl içinde yapılan ödemelerin toplamı 365 güne bölünerek, bir güne düşen miktar belirlenir. Bir günlük tutarın 30 ile çarpımı sonucu bulunan tutar çıplak ücrete eklenir.
Yargıtay, yıl içinde ücrete zam yapılmışsa, hesaplamalarda son yapılan ödemeyi dikkate alıyor. Örneğin, yılda 4 ikramiye ödenen bir kişi, ilk üç ikramiyeyi 10 bin lira, sonuncu ikramiyeyi zamlı olarak 15.000 lira almışsa, yıl içindeki dört ikramiye de 15.000 liradan ödenmiş kabul ediliyor. Aynı yöntem zamlanmış olan yol ve yemek yardımı gibi diğer ödemeler için de geçerli.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI AŞAMAZ
Kıdem tazminatı, aynı işverene bağlı işyerlerinde bir yıl ve üzerindeki her tam yıl için 30 günlük brüt ücret üzerinden ödenir.
Ancak, ödenecek kıdem tazminatı, her 6 ayda bir memur maaş katsayısına göre yeniden belirlenen tutarı aşamaz. 2024 yılı ilk yarısı için kıdem tazminatı tavanı 35.058,58 TL olarak uygulanmaktadır. İşçinin giydirilmiş ücreti 50 bin lira da olsa 100 bin lira da olsa her yıl için alabileceği kıdem tazminatı 35.058,58 TL’dir.
Yazının orijinalini görmek için lütfen tıklayınız