Kamuoyunda “kıdem tazminatı” olarak bilinen, işçi ile işverenin karşılıklı anlaştığı durumlarda ödenen tazminatlardaki vergi iadesi ile ilgili bu hafta da çok sayıda soru geldi. Bazı okurlarımız vergi iadesinde 5 yıllık zaman aşımının nasıl uygulanacağını sordu. Sayıları 27 bin 500’e ulaşan ve çalışma koşullarından yakınan rehabilitasyon öğretmenleri, Habertürk aracılığıyla yetkililere seslerini duyurmaya çalıştı.
Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın engelli vatandaşlar için sağladığı eğitim yardımları dolayısıyla özel eğitim rehabilitasyon merkezlerinin sayısı hızla artıyor.
Halen ülke genelinde 2 bin 500 merkez faaliyet gösteriyor. Devlet, engellilerin eğitimi için 2019 yılında 3.4 milyar lira kaynak ayırdı. Önceki yıllarda da her yıl bütçeden önemli kaynak aktarıldı. Ancak, bu merkezlerde çalışan eğitimciler çalışma şartlarının ağırlığından, ücretlerin düşüklüğünden yakınıyor.
Mutsuz insanların çalıştığı merkezlere devlet ne kadar cömert kaynak aktarsa da engelli çocuklarımızın hakkıyla eğitim alamama riski bulunduğunu göz ardı etmemek gerekir.
Türkiye Rehabilitasyon Öğretmenleri Platformu Sözcüsü Fesih Parıltı’nın Habertürk aracılığıyla yaptığı çağrıya kulak verelim:
REHABİLİTASYON ÖĞRETMENLERİ NE İSTİYOR?
“Ülkemizde 2500 özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde 300 bin öğrenci, 40 bin personel ve 27 bin 500 öğretmen çalışmaktadır. Aramızda sertifikalı zihinsel engelliler sınıf öğretmeni, özel eğitim öğretmenleri ve okul öncesi öğretmenleri bulunmaktadır. Bizler bu öğrencilere hayatı nasıl idame ettirmeleri gerektiği yönünde öz bakım – günlük yaşam – sosyal hayat – toplumsal yaşam – Türkçe ve matematik dersleri vermekteyiz.
Ailelerin ve okullarda öğretmenlerinin öğretemedikleri davranış ve dersleri bizler öğretiyoruz. Bu çocuklara birer ümit, ışık ve gelecek veriyoruz. Hayatlarını nasıl devam ettirmeleri konusunda eğitimler veriyoruz. Okul öğrencilerinin sınıflarındaki arkadaşları ile aynı seviyeye gelebilmesi için çaba gösteriyoruz. Yıllardır bu iş ve sektördeyiz, yaşamımızı bu öğrencilerimize adadık.
Hükümetimizin 27 bin 500 öğretmenin sesini duymasını istiyoruz. Devletimizden, dershanede 6 yıl çalışan ve ücretli öğretmenlikte 540 gün prim yatıtırılan öğretmenlerin atamasını yaptığı gibi bizlerin atamasını da yapmasını talep ediyoruz. Her iki personel alımında da bizler ya unutulduk ya da es geçildik.
Özlük haklarımızın da iyileştirilmesini talep ediyoruz. Ödül ve cezada 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na bağlıyız ama sosyal güvenlik haklarımız ve maaşımız 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kanunu ile 4857 sayılı İş kanunu çerçevesinde belirlenmektedir. Buna bağlı olarak da öğretmenlerimize asgari ücret verilmektedir. Birçok öğretmen arkadaşımız şoför, hizmetli, hostes gibi personel ile aynı ücreti almaktadır. Arkadaşlarımız 08:00-16:40 veya 09:00-18:40 saatleri arasında çalışmaktadır. ‘Belirli süreli sözleşme’ dolayısıyla kıdem tazminatları ödenmemektedir. Doğum veya ölüm izinlerimiz dahi kullandırılmamaktadır. Öğretmenlerimizin bu mağduriyetlerinin giderilmesini talep etmekteyiz.”
VERGİ İADESİNDE 5 YILLIK ZAMAN AŞIMI HESABI
Soru: İkale sözleşmesi tazminatıyla ilgili ilk haberinizin ardından vergi dairesine başvurarak, Eylül 2013 tarihinde işten ayrılırken kesilen vergi için dilekçe verdim. Görevli memur, 5 yıllık zaman aşımı süresi olduğunu söyledi. 27 Mart 2018 tarihi milat olduğuna göre 5 yıllık zaman aşımı süresi ne zaman dolar? (Emre Fırıncı)
Yanıt: Hafta içinde Resmi Gazete’de yayımlanan kanun uyarınca, 27 Mart 2018 tarihinden önce karşılıklı sonlandırma veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlardan kesilen vergiler iade edilecek. Söz konusu tarih milat ama beş yıllık zaman aşımı o tarihten başlamıyor.
Vergi Usul Kanunu’na göre, vergide zamanaşımı, vergiyi doğuran işlemi izleyen takvim yılından itibaren 5. yılın sonunda doluyor. Bu süre aşılmış olsa bile daha önce vergi iadesi için dava açanlar açısından ise zamanaşımı işlemez. Zaman aşımı, 2019 yılından geriye doğru hesaplanacak. Daha önce hiç dava açmayıp, bu yıl dilekçe verenler, en fazla 2014 yılına kadar olan dönem için vergi iadesi alabilir.
Dilekçeyi 31 Aralık 2018’den önce vermiş olsaydınız hakkınız kaybolmazdı. Gene de konuyla ilgili tebliğin yayımlanmasını beklemekte yarar var. Sizin durumunuzda olan çok sayıda kişi bulunuyor.
Soru: 23 Ocak 2013 tarihinde ikale sözleşmesi ile işten ayrıldım, 60 bin lira tazminat ödendi. Yeni çıkan torba yasadan faydalanabilir miyim, zaman aşımı olmuş mudur? (Y. Çelik)
Yanıt: Eğer vergi iadesi için dava açmadıysanız 5 yıllık zaman aşımı sizin açınızdan 2018 yılında dolmuş bulunuyor. 2018 yılı içinde talepte bulunup olumsuz cevap aldıysanız, yeniden başvuru yapın.
KIDEM TAZMİNATINDA VERGİ İADESİ
Soru: 28 yıl özel sektörde çalıştım. 11 Nisan 2016 tarihinde karşılıklı anlaşarak işten ayrıldım. Kıdem tazminatımı ve ihbarımı aldım. Ben de vergi iadesinden yararlanabilecek miyim? (Hasan Baran)
Yanıt: Kanuna göre ihbar tazminatından gelir vergisi kesintisi yapılabiliyor. Yıllık tavanı aşmayan kıdem tazminatında vergi kesilmediği için iade söz konusu değil.
ÖDEDİĞİNİZ VERGİYİ İŞYERİNDEN ÖĞRENEBİLİRSİNİZ
Soru: 23 yıl çalıştığım iş yerinden 2015 nisan ayında istifa ederek ayrıldım. Tazminatımı tam olarak aldım. Ayrılma sürecinde ne imzaladığımı, yani ikale sözleşmesi imzalayıp imzalamadığımı bilmiyorum. Bu konuda bir hakkım olup olmadığını nasıl ve nereden öğrenebilirim? (Ahmet Bağcıoğlu)
Yanıt: Kıdem tazminatında zaten vergi alınmıyor. Burada söz konusu olan kıdem tazminatı dışında yapılan tazminat niteliğindeki ödemeler. Sizden vergi kesilip kesilmediğini bilmiyorsanız, ayrıldığınız işyerinin muhasebesinden öğrenebilirsiniz.
18 YAŞINDAN ÖNCEKİ STAJ SİGORTASI
Soru: Önceki bir yazınızda, “18 yaşından evvel sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar, işe başladıkları tarihteki emeklilik yaşına tabi olurlar. Ancak, emeklilik için aranan 20, 25 yıl gibi sigortalılık süresinin hesabında, 18 yaşını doldurdukları tarih esas alınır” diyorsunuz. Bir yakınım 18 yaşından küçük olduğu 1988 yılında meslek lisesinde iken staj döneminde sigortalı olmuştu. O da bu haktan yararlanabilir mi? (Adem Tan)
Yanıt: Bu kural, 18 yaşından önce yaşlılık, malullük ve ölüm aylığı için uzun vadeli sigorta primi ödeyerek çalışanlara uygulanıyor. Staj döneminde yapılan sigorta, yaş ne olursa olsun işe başlangıç olarak dikkate alınmıyor.
İŞ KANUNU’NDA TAZMİNAT ALACAKLARINDA ZAMAN AŞIMI SÜRESİ
Soru: Özel sektörde 4 yıl 7 ay çalıştıktan sonra askerlik gerekçesiyle ayrıldım. Askerlik bittikten hemen sonra, ayrıldığım iş yerine iş başvurusu yaptım. İş yeri bana uygun iş olduğunda veya çalıştığım konumda boş yer olursa çağıracaklarını bildirdi. Aradan 3 ay geçtikten sonra benim çalıştığım konumdan 2 kişiyi çıkartıp başka 2 kişiyi almışlar. Askerlik sebebi ile ayrıldığım iş yerinde ne gibi haklarım var? (Emrah İ.)
Yanıt: Askere giderken işten çıkışınızın askerlik nedeniyle yapıldığı SGK’ya bildirilmiş olmalı. Dönüşte işsizlik maaşı alabilmeniz için bu gerekiyor. Eski iş yerinize iş için başvurduğunuzda, işe alma konusunda size öncelik verilmesi gerekirdi. İşveren sizi tekrar işe almak zorunda değil ama almazsa 3 aylık maaşınız tutarında tazminat ödemekle yükümlü. İş Kanunu’na tabi ücret ve tazminat alacaklarında zaman aşımı süresi beş yıl.
Zamanaşımı süresi geçmedi ise işverene noter kanalıyla ihtar çekerek, 3 aylık maaş tutarında tazminat talebinde bulunabilirsiniz. Askerlik dönüşü iki ay içerisinde yapmanız gereken başvuruyu yazılı olarak yaptıysanız onu da delil olarak kullanabilirsiniz.
Yazının orijinalini görmek için lütfen tıklayınız